Neden FileMaker

Neden FileMaker

FileMaker benzeri platformların büyük çoğunluğu varlığını sürdüremedi ama FileMaker hala dimdik ve ayakta. Filemaker’ın otuz yılı aşkın süredir varlığını sürdürmesinin hikâyesi nedir? ve Neden uzun yıllar gelişerek varlığına devam edecek? Eğer FileMaker ile uygulama geliştirme yapıyorsanız, muhtemelen cevabı biliyorsunuzdur. FileMaker’ ın neden mükemmel bir platform olduğunu biliyor olsanız bile, bunu müşterilerinize, BT departmanınıza veya patronunuza açıklamanıza yardımcı olacak bazı noktalara değineceğiz ve bu makalede “Neden FileMaker” sorusuna cevap arayacağız.

Hızlı Geliştirme Platformu
FileMaker, Kurumsal Düşük Kodlu Uygulama Platformları (Enterprise Low-Code Application Platforms) arasında lider platformdur. Bir FileMaker uzmanının, bir Oracle uzmanından çok daha kısa sürede bir veritabanı oluşturabileceğini söylemek abartı olmaz. Bu konuda Gartner ve G2 Firmaların yayınladığı karşılaştırmalara bakmanızda fayda var.

Gartner, Inc, küresel bir araştırma ve danışmanlık firmasıdır.

https://www.gartner.com/reviews/market/enterprise-low-code-application-platform/vendor/claris/product/filemaker

FileMaker’ı rakipleri ile karşılaştırılması (Gartner)

FileMaker ile OutSystems’ı karşılaştırması

FileMaker ile Appian’ı karşılaştırması

FileMaker ile QuickBase’i karşılaştırması

Peki, FileMaker’ı bu kadar hızlı yapan nedir? FileMaker ilk mimarları Spec Bowers, Alan Albert, Dan Chadwick ve Jega Arulpragasam, kullanımı kolay bir veritabanı uygulaması geliştirmek istediler. Onlara göre, mevcut veritabanları çok kötüydü. dBase onlardan biriydi. Kullanıcı arayüzü, ekranın sol kenarında tek bir nokta olan bir bilgi istemiydi. Herhangi bir şey yapmak için tüm komutları bilmeniz ve bunları doğru yazmanız gerekiyordu. Bu dörtlü FileMaker’ı temelini Nashoba Systems’ı kurarak attılar. Filemaker’ın ilk ofisi, Concord, Massachusetts’te, 175 Sudbury Road’da, demiryolunun hemen yanında bir binada yer alan kiralık bir ofisti.

Spec Bowers ilk tasarım konseptlerini şöyle sıraladı:

• Alanlar değişken uzunlukta olmalı, istediğiniz kadar veri girebilmelisiniz.
• Her alandaki her kelime indekslebilmeli.
• Alanlar istediği zaman ekleyebilmeli veya silenebilmeli
• Veriler farklı Layoutlarda (Formlarda)  görüntülenebilmeli.
• Kullanıcı arayüzü menü odaklı olamalı. (fare sonradan geldi)
• Çok büyük veritabanlarında bile iyi bir performansa sahip olmalı
• Başlangıçta tarih, sayı, metin ve hesaplama alanı türlerini desteklemeli.

Sizler için, bu konuyu biraz daha irdeleyeceğimiz, “Dünden Bugüne FileMaker” başlıklı bir makale hazırlayacağız. Bu makalemizde FileMaker’ın kökeni hakkında sizlere daha fazla bilgi vermeye çalışacağız.

Claris, kullanımı kolay, (easy to use) kullanıcı dostu yazılımlar geliştirmesi ile bilindiği için FileMaker’ı satın alması için ideal bir firmaydı. Claris, FileMaker’ı satın aldıktan sonraki otuz yıl boyunca FileMaker’ı birinci sınıf bir geliştirme platformu haline getirirken FileMaker’ın orijinal tasarım konseptlerini de korudu. Claris, zaman içerisinde FileMaker’a yeni özellikler ekleyerek FileMkar’ı günümüze taşımıştır. Bunlardan bazıları,  Script Triggers, Dosya başına birden çok tablo, iki web dağıtım aracı (Custom web publishing ve WebDirect), ODBC, JDBC, PHP, REST, XML ve daha fazlası dahil olmak üzere hemen hemen her teknoloji kısaltması için API desteği geliştirdi.

Komut Dosyası (Scripting)
FileMaker hızlı bir geliştirme aracı olabilir ancak bu, derinliği olmadığı anlamına gelmez. Access, Visual Basic gibi third party (üçüncü party) uygulamalara ihtiyaç duyarken, FileMaker otuz yılı aşkın süredir geliştirilmiş bir Script diline sahiptir. FileMaker, sadece kullanımı kolay ve standart programlama yapılarına bağlı olmakla kalmaz, aynı zamanda FileMaker’a özgü görevleri yerine getirmek için birçok fonksiyona sahiptir. İlgili Kayda Git, (Go to Related Record script step) Script fonksiyonunu, Diğer yazılım geliştirme ortamlarında oluşturmaya çalışan herkese bunun ne demek olduğunu çok iyi anlar.

Bazılarımız, FileMaker’ın, JavaScript gibi açık kaynaklı (open-source language) bir dili neden desteklemediğini merak ediyor olabilir. FileMaker için özel olarak tasarlanmış bir Script dilinin bu platforma ne kadar uygun olduğuna hepimiz şahit olmuşuzdur. Filemaker Script dili, hızlı ve çok kolaydır. Açık kaynaklı bir dil FileMaker’ ın ana ilkelerine çok uymamaktadır. Ama FileMaker topluluğu, JavaScript’in FileMaker’a entegre olduğunu görmek istiyor gibi bir beklenti var. Bu beklenti, hepimizin sevdiği Script Workspace’ i (komut dosyası motoru) kaybetme olmamalıdır. JavaScript’ i, Script Workspace içerisinde yazabileceğimiz bir alt yapı memnuniyetle karşılanacaktır diye düşünüyoruz.

İşyeri İnovasyon Platformu (Workplace Innovation Platform, WIP)
FileMaker’ın G2 tarafından lider WIP yazılım uygulaması olarak tanımlandığını belirtmek önemlidir. Peki, WIP nedir? İşte G2 web sitesinde ki kıstaslar:

İşyeri İnovasyon Platformu kategorisine dahil edilmeye hak kazanmak için:

• Hem görsel tasarım hem de full-stack geliştirme araçları sağlamalı
• Kullanıcı dostu uygulama yönetimi ve güvenli iletişim yetenekleri sağlamalı
• Şirket içi, bulut veya hibrit dağıtım yoluyla platformlar arası kullanılabilirliği kolaylaştırmalı
• Sistemlere, servislere ve platformlara bağlanmak için entegrasyon araçları sağlamalı
• İş ve çözüm ortağı ağı, öğrenme kaynakları, pazar yeri veya kullanıcı topluluğu olmalı.

Bizim düşüncemize göre, yukarıda sayılanlar, FileMaker’ın kullanımı kolay, programlama deneyimi olmayanlar için bile yeterince kolay platform olduğunu gösterir. FileMaker geliştiricilerinin çoğunluğu bilişim yada yazlım alanında eğitim almış kişiler değildir. FileMaker, kullanıcı dostu bir platform olmasının yanında endüstri düzeyinde güvenlik, platformlar arası uyumluluk, ağ iletişimi (şirket içi ve bulut dahil), endüstri standardı araçlarla entegrasyon (REST, ODBC, XML vb.) sağlamaktadır.

Başka bir deyişle, FileMaker artık basit, küçük, düz bir platform değil. FileMaker ile basit uygulamalar oluşturacağımız gibi bir firmanın tüm ana ve yan faaliyetlerini yöneteceğimiz ERP gibi kurumsal düzeyde çözümler de oluşturulabilir. FileMaker’ın “Basit” olduğunu söyleyen bir Bilgi İşlem çalışanı, FileMaker’ ı araştırmamış yada doğru konumlandıramadığı için bu kanıya sahiptir.

FileMaker ve WIP hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız şu adresi ziyaret edin:

Workplace Innovation Platform (WIP)

Veritabanı ve Arayüz birleşmesi
Ya seversin ya da nefret edersin. Ne olursa olsun, verileri ve arayüzü tek bir dosyada birleştirmek, FileMaker’ın kullanımını inanılmaz derecede kolaylaştırıyor. Elbette, verileri ve arayüzü, ayırmanın avantajları vardır ve bazı durumlarda bunu FileMaker’da da yaparız. Ayırma modelinin ilk avantajı, verileri veritabanının yeni sürümüne aktarmadan arayüzü güncellemenize izin vermesidir. Veritabanı ve Uygulama katmanlarının ayrı olması en temel görevleri bile daha karmaşık hale getirmektedir.

Örneğin Veritabanı ve Uygulama katmanı ayrı olan platformlarda, bir field eklemek için farklı bir yerde duran Veritabanı Yönet’e girilmesini, alanın oluşturulması, çıkılması ve uygulama geliştirme ortamına dönülmesini gerektirir. Bu o kadar

önemli bir şey gibi görünmese de, İnanın bana, geliştirme süresini kat kat artırıyor. Banyonuz ve mutfağınız başka evlerde olması gibi. Tamamen verimsiz!

Birleşik olmanın getirdiği diğer avantajları ise, veritabanı ve layoutları için tek bir dosya da tutulmasıdır. Her şeyin tek bir yerde olması, geliştirme süreciniz sırasında ihtiyaç duyduğunuz şeylere erişmeyi çok daha kolay hale getirir. Henüz ikna olmadıysanız, güvenlik (Security) alanında başka bir örnek verelim. İki ayrı veritabanı dosyanız olduğunu varsayalım, iki dosyada da aynı güvenliğe ihtiyacınız vardır. Bir dosya için ayrıcalık setini (privilege set) güncellerseniz, diğer dosyadaki ayrıcalık setini de güncellemeniz gerekir. Hesap oluşturmayı, düzenlemeyi ve silmeyi otomatikleştirebilseniz de, ayrıcalık kümelerinin değiştirilmesini otomatikleştirmenin bir yolu yoktur. Daha düzinelerce fayda ve farkındalık sayabiliriz.

Tek Merkeziyetçi Yönetim
İhtiyacınız olan hemen hemen her şey FileMaker’ da bulunur. Buna Macintosh, Windows, iOS, Android (Duyurulduğu üzere Android için FileMaker Go), web dağıtımı (WebDirect, PHP, XML ve FileMaker RESTful API ve daha fazlası) ve Cloud dahildir. Üçüncü taraf (third party) araçlara veya uygulamalara gerek yoktur. Kelimenin tam anlamıyla hepsi all-in-one FileMaker platformunun içinde.

FileMaker’ı efektif kullanmak istiyorsanız, Komut Dosyası Çalışma (Script Workspace) alanını kullanın. AppleScript veya Visual Basic’e (VBA) gerek yoktur. FileMaker çözümlerinin ihtiyaç duyduğu tüm araçları barındıran ve iyi tasarlanmış bir platformu tercih etmek akıllıca olur sanırım.

Peki ya çözümünüzü web’de yayınlamak istiyorsanız. Veritabanı bilgilerini web’e aktarmak için üçüncü taraf bir uygulamaya gerek yoktur. FileMaker doğrudan PHP, XML ve REST standardını destekleyen diğer dillerle konuşur. FileMaker, popüler API’leri desteklemeye devam edeceğini defalarca kanıtlamıştır. FileMaker, kelimenin tam anlamıyla tek merkeziyetçi bir yönetim sunar.

Ölçeklenebilirlilik
FileMaker’ ın Oracle’ dan daha ölçeklenebilir olduğunu söyleyecek kadar ileri gidebiliriz. Bu, FileMaker’ın bankalar gibi enterprise kurumlardaki çözümlerde Oracle kadar sağlam bir veritabanı olduğu anlamına gelmez. Oracle, daha küçük kurulumlarda daha az ölçeklenebilir olduğunu unutmayın. Elbette ölçeklenebilirlik, bir uygulamayı kullanacak kullanıcı sayısı ile ölçülmez, bunun yanında birçok ölçekleme kriteri vardır.

İnsanların FileMaker’ ın ölçeklenebilir olmadığını söylemelerinin bir başka nedeni, FileMaker çözümlerini yanlış tasarlamalarıdır. Bazen acemi olan geliştiriciler, FileMaker ile yazılım geliştirme standartlarını öğrenmeden yazdıkları uygulamaları, hata üzerine hata yaparak inşa ederler. Sonunda yaptıkları hatalar uygulamayı çalışmaz hale getirecektir. Alanları veya ilişkileri yanlış kullanmak yazılımımızı işlevsiz hale getirebilir.  Bu da çözümü yapısal olarak zayıf kılar. Bir profesyonelin var olan bir uygulamanın elini ayağını düzeltmeye çalışması, o yazılımı sıfırdan yazmasından çok daha zordur.

Bu konuyu destekleyen “FileMaker Uygulamalarınız daki yavaşlık sorunu ve çözüm önerisi” başlıklı makalemize göz ata bilirsiniz.

https://aysbilisim.net/filemaker-yavaslik-sorunu-ve-cozum-onerisi/

“Ölçeklenebilirlik” tanımı:

Ölçeklenebilirlik, bir sürecin, bir networkün, bir yazılımın veya bir kuruluşun artan talebi büyütme ve yönetme yeteneğini tanımlayan bir niteliktir. Ölçeklenebilir olarak tanımlanan bir sistem, işletme veya yazılım, kullanıcılarının veya müşterilerinin değişen ihtiyaçlarına veya taleplerine daha uyumlu olduğu için avantajlıdır. 

Filemaker da bir uygulama doğru tasarlanmışsa, FileMaker sizi tek kullanıcılı bir ortamdan, çok kullanıcılı bir şirket çözümüne çok hızlı taşıyabilir. Bu noktada FileMaker son derece güçlüdür. Başlangıçta yapısal bir hata yapılmış olsa bile, FileMaker kurumsallaşan bir şirketin daha karmaşık taleplerini karşılayacak kadar esnektir.

Claris, FileMaker’ın güçlü ölçeklenebilirliği hakkında şunları söylüyor:

Etkin güvenlik ve ağ performansı ile FileMaker kullanıcı gruplarını yönetin. FileMaker Server, Eş zamanlı 500 kullanıcı ile test edilmiştir. Donanımınız, uygulama tasarımınız, işletim sisteminiz veya lisans programınız tarafından başka sınırlamalar getirilebilir.

Evet, diğer ürünler daha fazla eşzamanlılığı destekler, ancak çoğu zaman buna ihtiyaç duyulur mu? Yirmi yıllık geliştirme kariyerimde asla 100’den fazla kişi tarafından kullanılacak bir çözüm tasarlamadım. Genellikle 100 kişi veya daha azdır. Bu, FileMaker’ı büyük işletmelerin micro çözümleri, küçük işletmeler ve kobi alanında daha sağlam ve ölçeklenebilir hale getirir. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Fortune 100 şirketinde bile, veritabanı işlerinin %90’ı bu kategoriye giriyor. Bu şirketlerin devasa olması, düzinelerce küçük ve orta ölçekli firmaları olmadığı anlamına gelmez. Diğer bir deyişle, FileMaker işi çok kısa sürede yapacak ve ihtiyacınız olan tüm ölçeklenebilirliği içerecekken neden diğer ortamlara ihtiyacınız olsun ki?

Dahili Raporlama
Çoğu veritabanı uygulaması, rapor üretmek için üçüncü taraf bir ürün gerektirir. Raporlar, bir veri tabanının ruhudur ve insanların uygulamalara para harcamasının ana nedenidir. Bilgi güçtür, işletmeler, topladıkları tüm verileri anlamlandırmak isterler, bu nedenle bilgileri özetlemek için raporlara ihtiyaçları vardır. Özet alanları, Alt özet bölümleri ve uygun ilişkisel tasarım ile amaca özel raporlama olabildiğince basittir. En temel kullanıcılar bile FileMaker ile çok güzel raporlar üretebilir. (PDF, Excel Yazıcı çıktıları vs.)

Esneklik
FileMaker hakkında sevdiğim bir şey, esnek olan doğasıdır. Bir alanın adını değiştirirseniz, FileMaker tüm Scriptleri, hesaplamaları ve formları yeni adla günceller. Bunu Oracle’da deneyin! hatalar kaçınılmaz hale gelir. Çoğu müşteri, analiz konusunda ciddi emek harcamazsanız, kendi ihtiyaçlarını tam olarak kâğıda dökmeyecektir. Bu nedenle, esnek bir geliştirme platformuna sahip olmak, ortaya çıkacak kaçınılmaz hataları önlemenize yardımcı olur.

Güç ve Dayanıklılık
FileMaker otuz yılı aşkın süredir piyasada. FileMaker büyük sıçramalar ile büyümese de, güzel ve istikrarlı bir büyümeye sahiptir ve pazar payıda bildiğimiz kadarıyla azalmadı. Bunu güçlü veritabanı teknolojisine borçludur. Bu durum, FileMaker’ın önümüzdeki uzun yıllarda piyasada olacağı anlamına gelir. Ülkemizde çok fazla gizli FileMaker kullanıcısı olan büyük firma var ki duyunca şaşıracaksınız.

Çapraz Platform (Cross-Platform)
FileMaker, FileMaker Pro 2.1’in duyurulmasından bu yana yirmi yılı aşkın süredir ikili platformlar arası uyumludur. Bu, herhangi bir dönüştürme yapmadan bir FileMaker dosyasını Macintosh’tan Windows’a veya tam tersine kopyalayabileceğiniz anlamına gelir. Ayrıca FileMaker veritabanlarını bir Macintosh veya Windows sunucusundan, Macintosh ve Windows kullanıcılarından oluşan karma bir hedef kitleyle paylaşabilirsiniz. Ayrıca iOS’ta FileMaker Go’yu veya Android için yeni duyurulan FileMaker Go’yu da unutmayın.

Community ve Marka Bağlılığı
Uzun süredir yalnızca FileMaker ile geliştirme ve eğitim yapıyorum. Diğer FileMaker geliştiricisiyle birlikte çok güzel anılarımız oldu. Tamamına yakını hala tam zamanlı FileMaker da uygulama geliştiriyor. Bunun basit nedeni, FileMaker’ın esnek, hızlı ve harika bir geliştirme aracı olmasıdır. Sadece bu değil, bu geliştiriciler bilgilerini bloglarda (şu anda yapıyorum), YouTube’da, kitaplarda, web sitelerinde ve forumlarda paylaşmayı seviyorlar. FileMaker topluluğu, dünyadaki en güçlü teknoloji topluluklarından biridir. FileMaker topluluğu yardımlaşmayı benimsemiş bir topluluktur. Bunun en büyük örneği www.filemakerturk.com dur.

Apple’ın Sahipliği,
Claris, Apple’ın tamamına sahip olduğu bir yan kuruluştur ve her zaman öyle olmuştur. Apple, eldeki 50 milyar dolar nakit ile dünyanın en büyük şirketlerinden biri olduğundan, Claris’in ve FileMaker platformunun önümüzdeki yıllarda da var olacağını söylemek zor olmayacak.  FileMaker, çok uzun yıllar sizi destekleyecek bir platformdur. Esenle kalın…